Hava savaşları, stratejik bombardımanın dinamiklerini değiştiren süzülen bombaların ortaya çıkmasıyla önemli bir evrim geçirdi. Süzülen bombalar yada güdümlü bombalar, diğer adıyla ‘stand-off ‘ bombaları, hedeflerine doğru süzülmelerini sağlayan, kanatçıklardan oluşan uçuş kontrol yüzeyleriyle donatılmış silahlardır.
Başka bir ifadeyle uçaktan bırakıldıktan sonra, adeta bir planör gibi hedefine süzülerek ulaşır. Bu teknoloji, bombanın doğrudan düşmesi yerine daha düz ve kontrollü bir uçuş yoluna sahip olmasını sağlar ve bölgedeki hava savunma sistemlerinin menzili dışından, güvenli bir uzaklıktan bırakılmasına imkan tanır. En bilinen örneği, Boing tarafından geliştirilen JDAM(Müşterek Doğrudan Saldırı Mühimmatı) olarak adlandırılan mühimmattır.
İkinci Dünya Savaşı belgesellerinde ve filmlerinde özellikle denk gelmişsinizdir; savaş uçakları eğer spesifik bir hedefe bomba atması gerekiyorsa pike yaparlar. Pike esnasında da yerdeki uçaksavar topları için bir hedef haline gelebilirler ve düşürülebilirlerdi. İşte bu pike yapma riskini ortadan kaldırmak için bu ‘gliding’-süzülen bombalara gereksinim ortaya çıkmıştır.
Süzülen bomba yada güdümlü bomba kavramı, kısaca tarihçesine değinecek olursak II. Dünya Savaşı’na kadar uzanır ve Luftwaffe tarafından geliştirilen Fritz X, en erken örneklerden biridir. Bu erken dönem süzülen bombalar, uzaktan kumanda sistemleriyle yönlendirilerek hassas hedeflemeye olanak tanıyordu; bu kavram yıllar içinde rafine edilip geliştirilmiştir.
Süzülen Bombaların Stratejik Etkisi ve UMPK Kiti
Ukrayna- Rusya savaşında 2023 yılı itibarıyla ortaya çıkan, UMPK (Unified gliding and correction module- Birleşik Süzülme ve Düzeltme Modülü) bu alanda önemli bir devrimi temsil eder. Rus Bazalt Tasarım Bürosu tarafından geliştirilen UMPK, güdümsüz Sovyet dönemi bombalarını hassas güdümlü mühimmatlara dönüştüren bir yönlendirme kitidir. Bu kit, geleneksel hava bombalarının menzilini ve doğruluğunu artırarak, mevcut cephaneliklerin yeteneklerini geliştirmek için son derece fiyat/performans bir çözüm sunar.
UMPK kiti, yönlendirme için uydu navigasyonu(GNSS) ve bir ataletsel ölçüm birimi(IMU) içerir ve bombanın orta irtifadan bırakıldığında 50 km’ye kadar olan hedeflere ulaşmasını sağlar. Bu, UMPK donanımlı bombaları Rus Silahlı Kuvvetleri için güçlü bir yetenek eklemiştir ve özellikle Ukrayna’daki devam eden savaşta bir ‘game changer’ olarak dikkat çekmiştir.
İster FAB-250, FAB-500, ister devasa FAB-3000 olsun, UMPK hepsini hassas güdümlü mühimmatlara dönüştürebilir.
UMPK kitinin f/p fiyatı, askeri teknoloji tartışmalarında ilgi odağı olmasını sağlamıştır. Bu tür bir silah için görece düşük bir birim maliyeti ile, büyük miktarda güdümsüz hava bombası envanterine sahip kuvvetler için stratejik bir avantaj sağlar; bu kuvvetler, geniş çaplı bir yatırım yapmadan yeteneklerini modernize etme fırsatı bulur. ‘Fighterbomber’ Telegram kanalına göre bir birimin maliyeti 2 milyon ruble, yani 24.460 ABD dolarına denk gelmektedir ve böyle bir silah için son derece ucuz kabul edilmektedir.
Dünya, bu teknolojilerin modern savaş üzerindeki etkilerini izlemeye devam ederken, süzülen bombaların ve UMPK gibi kitlerin geliştirilmesinin, askeri güçler için kritik bir odak alanı olarak kalacağı açıktır. Uzaktan hassas vuruş yapabilme yeteneği, sadece taktiksel avantajlar sağlamakla kalmaz, aynı zamanda gelecekteki çatışmalar ve savunma stratejileri üzerinde de stratejik etkiler yaratır.
Süzülen Bombaları Önle(yeme)mek!
Bu kitin, Ukrayna açısından işleri oldukça kötüleştirme ihtimali var. Çünkü süzülen bombaların, uçaktan bırakıldıktan sonra tespit edilmesi ve önlenmesi oldukça zor ve maliyetli olmaktadır. Benzer amaca hizmet eden güdümlü mermilere göre çok daha küçük bir radar ekosu vardır ve motorları olmadığı için neredeyse hiç kızılötesi iz bırakmazlar. Bu nedenle en etkili metodun, bombayı taşıyan uçağı vurmak olduğu ifade ediliyor.
Kaldı ki konumu ve uçuş rotası tespit edilse bile, Ukrayna hava savunmasının bel kemiğini oluşturan Patriot gibi bir sistemle düşürülmesi ekonomik bir çözüm gibi gözükmemektedir. UMPK kitli bir FAB-500 yaklaşık 40.000 ABD dolarıyken, sadece bir Patriot füzesi 4 milyon dolar tutarındadır.
Bir yanıt yazın